خلاصه:
- محصول فرعی احتراق ناقص ماده آلی؛ که از نظر تجاری برای کاربرد صنعتی تولید شده است.
- سرطانهای مرتبط: سرطان خون و دستگاه لنفاوی
- مهمترین راه مواجهه: استنشاق
- کاربردها: که در الاستومرهای (پلیمر لاستیک-مانند) مصنوعی یافت می شود (مثلا در تایر اتومبیل)، لاستیک های بوتادین (بعنوان مثال در محصولات لاستیکی، آدامس) و لاتکس استیرن-بوتادین (بعنوان مثال در کاغذ گلاسه، کف پوش)
- مواجهه در محل کار: تقریبا 3300 کانادایی درمحل کار و اصولا در مراحل تولید مواد شیمیایی ساده و صنایع استخراج نفت و گاز با این ماده مواجه می شوند.
- مواجهه در محیط زیست: از طریق منابع احتراق در هوای داخل و خارج از خانه مانند اگزوز وسایل نقلیه، دود سیگار، پخت و پز، گرمایش و آتش سوزی جنگل
- حقیقت روشن و سریع: وسایل نقلیه جدیدتر که دارای مبدل کاتالیستی هستند، 1،3-بوتادین کمتری نسبت به وسایل نقلیه قدیمی تر منتشر می کنند.
اطلاعات کلی
1،3-بوتادین، گازی بیرنگ و غیراسیدی است که بوی آن مشابه بوی بنزین است. {1} این ماده بعنوان محصول فرعی از احتراق ناقص ماده آلی به وجود می آید و از نظر تجاری برای استفاده در صنعت پلیمر شیمیایی تولید می شود. {2} 1،3-بوتادین بعنوان بوتادین یا وینیل اتیلن نیز اشاره می شود. {3} معادل ها و اسامی متعدد دیگری نیز برای این ماده وجود دارد؛ برای اطلاعات بیشتر به بانک داده های مواد خطرناک (HSDB) مراجعه نمایید. {3}
1،3-بوتادین توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) به عنوان گروه 1، مواد سرطانزا برای انسان، معرفی شده که شواهد کافی از سرطانزایی برای انسان را دارا می باشد. {4} 1،3-بوتادین باعث سرطان اندامهای هماتولوژیک و لنفاتیک شده و شواهد کافی سرطانزایی در حیوانات نیز موید این امر هستند. {4}
مواجهه همزمان با سایر مواد شیمیایی، تحلیل اثرات مخرب 1،3-بوتادین را پیچیده می سازد. اما عوارض قلبی عروقی و تنفسی در این رابطه گزارش شده اند. {5} سطح مواجهه اندک می تواند باعث رنجش حسی شود در حالیه سطح بالای مواجهه در طولانی مدت می تواند به دستگاه عصبی مرکزی آسیب وارد نماید. {5} مواجهه پوستی با 1،3-بوتادین مایع می تواند باعث سوزش و یخ زدگی بافت گردد. {5} داده های حیوانی، پتانسیل عوارض تولیدمثلی را نشان می دهد، اگرچه هنوز شواهدی در مورد انسان وجود ندارد. {6}
کاربردهای اصلی
1،3-بوتادین اصولا برای تهیه الاستومرهای مصنوعی از جمله لاستیک پلی بوتادین استفاده می شود که در تایر اتومبیل، اجزای وسیله نقلیه و اجزای لوازم خانگی و تجهیزات الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. {1} موارد استفاده لاستیک استرین-بوتادین عبارتند از: محصولات لاستیکی {32} و آدامس {33}؛ لاتکس استیرن-بوتادین، مورد استفاده در کاغذ گلاسه، انواع خاص کف پوش، چسبها و لاتکس نخ لاستیک اتومبیل، {34} و لاستیک نیتریل-بوتادین، کوپلیمرهای بوتادین و آکریلونیتزیل مورد استفاده در محصولاتی که به مقاومت نسبت به روغن نیاز دارند مانند شیلنگ و کمربند .{35}
پلی بوتادین، بزرگترین مصرف کننده نهایی الاستومرهای بوتادین در کاناداست. {36}. تولید پلیمرهای اکریلونیتریل-بوتادین-استرین (ABS) در کانادا در سال 1994 متوقف شد. {36} سایر کاربردها عبارتند از لاستیک نئوپرین، رزین ABS، رزینهای کوپلیمر و لاتکس ها برای روکش، چسب و رنگ، مواد افزودنی روان ساز روغنی و پیشران های موشک. {37} کاربرد غیر پلیمر برای تولید آدیپونیتریل، یک واسطه نایلونی، است.
مروری کلی بر مواجهه در محیط زیست
مهمترین مسیر مواجهه با این ماده برای مردم کانادا، از طریق استنشاق است. {2} تخمین های محیط زیستی کارکس کانادا نشان می دهد که سطح 1،3-بوتادین در هوای داخل خانه باعث افزایش ریسک سرطان در سطح جمعیتی می شود (کیفیت داده های متوسط). عواملی که در سطوح محیط داخلی بوتادین نقش دارند، عبارتند از: دود سیگار، مجاورت با منبع اگزوز وسیله نقلیه (ترافیک یا گاراژ)، فعالیت آشپزی شامل گرم کردن چربی و روغن ها (مانند روغن دانه انگور، بادام زمینی، سویا و کانولای چینی)، سوزاندن چوب و گرم کردن فضا با گاز/نفت طبیعی. {2}
کارکس کانادا تخمین می زند که سطح 1،3-بوتادین در هوای آزاد می تواند باعث افزایش ریسک سرطان شود (کیفیت بالای داده ها). عواملی که در سطح این ماده در هوای آزاد نقش دارند عبارتند از آتش سوزی جنگل، انتشار مواد از وسایل نقلیه، حمل و نقل هوایی، دریایی و راه آهنی، نشر مواد حاصل از سوزاندن پسماند و شکست گرمایشی لاستیک و پلاستیک های بوتادین-محور. {1، 2}. وسایل نقلیه جدیدتر که دارای مبدل های کاتالیتیک هستند 1،3-بوتادین کمتری نسبت به وسایل نقلیه قدیمی تر منتشر می کنند. {2}
بوتادین، در هوا ماندگار نیست و بسته به شرایط جوی، نیمه عمر جوی چند ساعته دارد. {2} از سال 1987 سطح هوای محیط در چندین محل در کانادا اندازه گیری شد. {39} داده های منتشر شده در سال 2006 نشان می دهد که میانگین غلظت 1،3-بوتادین از 2003-2000، برای نقاط شهری و روستایی، به ترتیب 0.22µg/m3 و 0.02 µg/m3 بود. بالاترین غلظت 24 ساعته ثبت شده، 2.58 µg/m3 بود، که در سال 2001 در نزدیکی یک منبع نقطه ای صنعتی در سارنیا اندازه گیری شد. سایر منابع نقطه ای صنعتی که در آنها غلظت می تواند بالا باشد عبارتند از یلونایف، فورت مک موری، پورت ملون، مونتریل/وارنیز و اوکویل. اما از سال 2004 انتشار مواد صنعتی کاهش یافته است.
معمولا داده های قابل دسترس اندکی وجود دارد که نشان دهد که آیا در کانادا بوتادین در آب نوشیدنی، غذا و خاک وجود دارد یا خیر. {2} پتانسیل ورود بوتادین از ظرف به غذا وجود دارد، اما انتظار می رود که مقدار آن حداقل باشد؛ این راه مواجهه احتمالا بسیار کم اهمیت تر از استنشاق است.
مواجهه در محیط کار
استنشاق، مهمترین راه مواجهه با این ماده در محل کار است. {1} پتانسیل مواجهه با این ماده در تصفیه بنزین و همچنین در حین تولید مونومر بوتادین تخلیص شده، لاستیکی که در آن بوتادین های مختلف استفاده شده و پلیمرهای پلاستیک و محصولات لاستیکی و پلاستیکی مانند تایر اتومبیل، شیلنگ و انواع اشیا قالب گیری شده وجود دارد. {4}
کارکس کانادا تخمین می زند که تقریبا 3300 کانادایی در محل کار خود در معرض مواجهه با 1،3-بوتادین هستند. بزرگترین گروه صنعتی که در معرض مواجهه با این ماده قرار دارند، تولید کنندگان مواد شیمیایی ساده، استخراج کنندگان نفت و گاز و تولید کنندگان بنزین و محصولات زغالسنگی هستند. بزرگترین گروه های تحت مواجهه در محل کار، نیروهای کار و کارگران کمکی تجارت ساخت و ساز، اپراتورهای فراوری و کنترل مرکزی در فراوری بنزین، گاز و مواد شیمیایی و اپراتورهای ماشینی فراوری لاستیک و کارگران مرتبط هستند.
